Neem nooit een beste vriend – Erna Sassen

Ik heb het even opgezocht: Erna Sassen is geboren in 1961. Ik zeg het er maar even bij, want ik dacht dat ik een boek las dat door een jongere geschreven was. Als je eens echt in het hoofd van een (niet zo doorsnee) jongere wil kruipen, dan kan ik je Neem nooit een beste vriend van harte aanraden.

Het verhaal

‘Je kan alleen niet tekenen’, besloot ze.
Daar moest ik een beetje om lachen want het enige wat ik kan, is tekenen. Voor de rest heb je helemaal niks aan mij.

Joshua kan het niet genoeg benadrukken: neem nooit een beste vriend. Als hij zijn wachtwoord verandert in ‘Kutsergio’, dan heeft hij daar een heleboel goede redenen voor. Hij begrijpt zijn beste vriend niet, voelt zich door hem verraden, maar houdt van hem en heeft hem nodig voor goede raad. Wie anders dan Sergio kan hem advies geven over Lindsey. Lindsey, die alle jongens het hoofd op hol brengt met haar uitdagende kledij en houding, maar die huilt omdat niemand haar echt ziet. Behalve Joshua. Maar die weet dan weer niet wat hij wil zien. Zijn gevoelens voor Lindsey zijn zo complex dat hij helemaal in de knoop geraakt. En dan is er ook nog Dylan, de jongen met het agressieprobleem. Waarom gaat hij zo over de rooie als iemand naar Lindsey kijkt of als hij achter Sergio’s bijbaantje komt?

Hete hangijzers

Geen enkele jongere heeft het gemakkelijk in dit verhaal, maar dat weet Sassen met de perfecte mix van humor en gevoel neer te zetten. Ze windt nergens doekjes om. De hele situatie tijdens de lockdown wordt op de korrel genomen, gezien vanuit het perspectief van jongeren. Op een soms hilarische, vooral ironische en heel directe manier beschrijft ze hoe jongeren die periode ervaren hebben. Hetzelfde bijvoorbeeld met de hele hetze rond het woke zijn. Al in hoofdstuk drie ontspint zich een prachtige discussie tussen Joshua – die vindt dat je het allemaal niet uit zijn context moet trekken – en zijn broer Kobus, die waarschijnlijk een master volgt over politieke correctheid in de breedste vorm van het woord. De jongeren nemen soms rake uitspraken in de mond, maar nuanceren die ook zelf. De auteur doet dit op zo een geraffineerde manier dat je haar echt nergens kan op aanspreken. Ze verwoordt alle kanten van het debat en houdt het ‘Tuh alleN Tijduh’ netjes.

Seks

Als je er niet tegen kan dat woorden als neuken, tieten, porno, beffen en meer van die plastische uitdrukkingen je om de oren vliegen, dan is dit geen boek voor jou. De vier jongeren in het boek worstelen elk op hun manier met hun seksuele identiteit (al raad ik je aan pagina 180 te lezen voor enige duiding rond deze term). En daar praten ze over in hun eigen taal. Ja, dat kan voor een bijna-vijftiger schokkend overkomen, maar hé, dat is nu eenmaal wat hormonen met jongeren doen. Die hebben het heus niet over ‘de liefde bedrijven’. Bovendien geldt wat ik hierboven al benoemde ook voor het hele seksvraagstuk. Wat kan en mag je wel zeggen en doen? Door de jongeren er zelf over te laten discussiëren, komt het allemaal veel echter binnen. En blijft het langer hangen. En nee, dit boek gaat heus niet alleen over seks. Het gaat ook over vriendschap, familie, eenzaamheid en self care. Al een geluk dat de personages geen blad voor de mond nemen. Dan weet iedereen eens hoe ze er nu zelf over denken.

Kunst

Joshua – door zijn vrienden Rembrandt genoemd – kan zichzelf het beste uiten door te tekenen. Het boek is dan ook niet alleen doorspekt met weetjes over kunstenaars, maar Martijn van der Linden heeft er ook prachtige illustraties bij gemaakt. Dit boek is evengoed zijn verdienste als die van de auteur. Beeld en tekst kunnen niet zonder elkaar. Van der Linden ís Joshua als hij via zijn potlood in zijn huid kruipt.

Zonder titel

Joshua, Sergio en Dylan vormden ook al de hoofdpersonages in Zonder titel, het vorige boek van Erna Sassen. Ik las dit boek nog niet en heb op geen enkel moment het gevoel gehad dat ik een vervolg aan het lezen was en stukjes miste. Ik kwam er zelfs toevallig achter dat dit een vervolg is. Het vormt dus zeker geen drempel als je Zonder titel (nog) niet gelezen heb. Ik kan niet garanderen dat je achteraf niet naar de bib zal hollen om het als volgende op je leeslijst te zetten.

Realistisch, rauw en hartverwarmend

De thema’s in het boek zijn heftig, de manier waarop ze verteld worden is rauw. Toch bevat dit boek de nodige humor en relativering om het niet als een baksteen op je maag te laten landen. De prachtige illustraties en de luchtige bladspiegel brengen extra leesvaart en hoewel ik normaal gezien niet van voetnoten houd, vormen ze in dit boek een absolute meerwaarde.

Wat ben ik blij dat ik dit boek gelezen heb. Ik zou het bijna verfrissend noemen, maar dan heb ik het vooral over de schrijfstijl. Love it!

Neem nooit een beste vriend | Erna Sassen | Uitgeverij Leopold (2023) | 268 pp. | met prachtige beelden van Martijn van der Linden

Met dank aan de uitgeverij voor het recensie-exemplaar.