De ontdekkingsreiziger – Katherine Rundell

Toen ik klein was, kon ik echt helemaal verdwijnen in een boek. Ik hoorde of zag niets meer. Alles om me heen verdween. Hoe leuk was het om dat nog eens opnieuw te ervaren tijdens het lezen van De ontdekkingsreiziger van Katherine Rundell.

Vier kinderen – Fred, Constantina, Lila en haar broertje Max – storten neer in de jungle van het Amazonegebied. De piloot overleeft het niet en de kinderen zijn op zichzelf aangewezen. Met vallen en opstaan leren ze niet alleen de gevaren van de jungle kennen, maar vinden ze ook een manier om te overleven.

De kinderen hebben het geluk in een hut terecht te komen, die blijkbaar al door iemand vóór hen gemaakt werd. Dat doet meteen ook het vermoeden rijzen dat ze niet alleen zijn op het eiland – of dat op zijn minst al iemand hen voor geweest is. Helemaal van nul moeten ze dus niet starten, maar dat neemt niet weg dat er nog veel te ontdekken valt. Soms gebeurt dat bij toeval, als kleine Max er bijvoorbeeld vandoor gaat en een of andere ontdekking doet. Of ze leren van de dieren, door hen goed te observeren en na te doen. Of slimme Lila, die ervan droomt wetenschapper te worden, haalt haar wijsheid boven die ze uit boeken haalde of van haar mama leerde. Zonder dat de jonge lezer het beseft, krijgt hij een schat aan informatie over de jungle en de natuur in het algemeen. Door de weetjes subtiel in het verhaal te verweven, valt het niet eens op.

Wat ook meteen opvalt, is dat de vier kinderen elk een verschillend karakter en verhaal hebben. De vier leren niet alleen hoe ze in de jungle moeten overleven, maar ook en vooral hoe ze dat sámen moeten doen. In het begin lijkt Fred degene te zijn die de leiding neemt, maar dat valt niet meteen in goede aarde bij de kritische Constantina. Fred droomt ervan ontdekkingsreiziger te worden en heeft hier al veel over gelezen. De voorstellen die hij doet, komen dan ook vaak voort uit zijn drang naar avontuur. Constantina is kritisch en soms ronduit dwars. Als je haar verhaal uiteindelijk leert kennen, snap je ook waarom. Lila is zorgzaam en – zoals gezegd – een knappe bol. Ze is als een moedertje voor haar broer en zal niets doen wat hem in gevaar kan brengen. Zij is ook degene die de gemoederen weet te bedaren als dat nodig is. Kleine Max ten slotte is veel te jong om in de jungle te overleven. Zijn kinderlijke onschuld en zijn impulsiviteit zorgen voor de meeste spanning. Doordat ze op elkaar aangewezen zijn, leren de kinderen elkaar te waarderen en te respecteren. Ook dat is een les die handig in het verhaal verborgen zit.

Katherine Rundell weet tot slot ook de vinger op de wonde te leggen. Fred staat te popelen om al zijn ontdekkingen wereldkundig te maken, mocht hij het ooit redden uit de jungle. Anderen zijn het niet helemaal met hem eens. Het vraagstuk over menselijke inmenging in de natuur wordt hier op een subtiele manier aangesneden.

Als volwassene een kinderboek lezen, heeft ook zijn nadelen. Onvermijdelijk ging ik me afvragen: kan dat eigenlijk wel? Kunnen kinderen van pakweg tien jaar oud alleen overleven in de jungle? Kunnen ze al zo wijs zijn? Tot ik mezelf tot de orde riep. Dit boek is geschreven voor tienjarigen. Wie maalt er dan om of iets wel of niet kan? Bovendien zijn de oplossingen die uit de lucht komen vallen zo aannemelijk dat ze als zoete koek binnengaan. Geen enkele jonge lezer die zich dezelfde saaie vragen zal stellen als ik. Niet meer doen dus.

Het verhaal is vlot verteld en boet op geen enkel moment in aan spanning. Van het moment dat het vliegtuig opstijgt, word je het verhaal ingezogen en verdwijn je in de jungle. De prachtige illustraties van Hannah Horn maken het allemaal nog meer levensecht. De mix van avontuur, gevoel en zelfs een vleugje filosofie voor beginners leverden Katherine Rundell terecht de Costa Children’s Book Award op.