Het voorteken – Christoffer Carlsson

Ik had gedacht dat het mijn laatste boek van 2019 zou worden. Het werd mijn eerste van 2020. Met Het voorteken van Christoffer Carlsson is het thrillerjaar in ieder geval goed ingezet.

Het verhaal

Het is 1994. In het Zweedse dorpje Marbäck brandt een huis tot de grond af. In de smeulende resten wordt het lichaam van een vermoorde vrouw gevonden. Edvard Christensson, die een relatie had met de jonge vrouw, wordt als hoofdverdachte aangeduid en veroordeeld en verdwijnt achter de tralies. Zijn neefje Isak, acht jaar oud, weet niet wat hem overkomt en vreest dat hij dezelfde slechte genen in zich heeft als zijn oom en zijn grootvader, die ook losse handjes had.

Tien jaar later. Vidar, de jonge politieagent die mee verantwoordelijk was voor de veroordeling van Edvard, denkt nog vaak aan het voorval terug. Als hij in de jacht op een dievenbende treffende overeenkomsten vindt met het voorval in Marbäck, kan hij de zaak niet laten rusten en gaat hij op zoek naar nieuwe aanwijzingen. Ook Isak zoekt nog altijd naar bewijzen dat hij gedoemd is ook het slechte pad op te gaan.

Nog eens twaalf jaar later. Een ongeruste Karin klopt bij Vidar aan. Haar vriend Isak is spoorloos verdwenen. Hij was de laatste rusteloos en zat te wroeten in het verleden. Ze vreest dat hem iets overkomen is. Opnieuw gaat Vidar graven in het verleden.

De gevolgen van een misdaad

De klemtoon ligt bij Het voorteken niet in de eerste plaats bij het oplossen van de misdaad. Veel intenser beschrijft Carlsson wat die misdaad doet met de mensen die ermee te maken krijgen. En dan heb ik het niet over de meest voor de hand liggende slachtoffers, de nabestaanden van de vermoorde Lovisa. De grootste slachtoffers in dit verhaal blijken Isak en Vidar te zijn.

Isak is acht als zijn oom veroordeeld wordt. Daarmee verliest hij niet alleen een heel belangrijke persoon in zijn leven (Edvard was als een vader voor hem). Hij vreest ook dat er iets slechts huist in de mannen in zijn familie. De bekrompenheid van het kleine dorp sterkt hem alleen maar in die vermoedens. Zijn grootvader had een kort lontje en kwam vaak in de problemen. Zijn oom zit wegens moord achter de tralies. Isak doet zijn uiterste best om zijn woede zelf onder controle te houden, maar als hij op een dag zijn geduld verliest en escaleert, voelt dat goed. Dat baart hem nog de meeste zorgen.

Neem daarbij de twijfel over zijn loyaliteit jegens zijn oom. Hij kan niet geloven dat zijn lieve oom iemand vermoord heeft, maar hij neemt het hem wel kwalijk dat hij Isaks leven mee verwoest heeft. Dat is een hartverscheurende kwestie voor een jongen van acht, waar dezelfde jongen van achttien nog altijd niet mee overweg kan. En de jongeman van dertig evenmin.

Ook Edvard kan de zaak niet loslaten. Hij geraakt er stilaan door geobsedeerd. Het kost hem zijn baan en bijna zijn huwelijk. De zoektocht naar de waarheid mondt uit in een zoektocht naar wie hij is en wat hij wil, een vlucht uit de werkelijkheid die hem uiteindelijk bij zichzelf brengt.

Originele opbouw

Het boek leest heel vlot. De hoofdstukken zijn kort en wisselen voortdurend van perspectief. Zowel Isak als Vidar hebben een eigen stem gekregen. De achtjarige Isak is even geloofwaardig neergezet als de jongeman die hij later wordt en ook Vidar is een jongeman van vlees en bloed. Andere personages doen er minder toe en aan hen wordt dan ook veel minder aandacht besteed.

Het boek bestaat uit drie delen. Elk deel heeft een aangrijpende gebeurtenis als uitgangspunt, waarrond de gebeurtenissen in Marbäck opgebouwd zijn. In het eerste deel staat de brand en de moord centraal. Het tweede deel speelt zich af tijdens de vreselijke storm Gudrun, die de streek bijna verwoest. In het laatste deel komt het erop aan Isak terug te vinden.

De taal is origineel en soms op het beschouwelijke af. Typisch voor veel Scandinavische schrijvers zijn de natuurbeschrijvingen. Hier zijn die allemaal functioneel. De verwoestende kracht van de natuur komt tot uiting in de manier waarop het bos erdoor verwoest wordt. De desolaatheid van het dorp draagt bij tot de mentaliteit die er heerst. De sfeer is bijna tastbaar.

Psychologische, literaire thriller

De karaktertekening en psychologische spanning is wat het boek zo sterk maakt. Voor wie het vooral van actie en avontuur moet hebben, is dit misschien een ontgoocheling. Wie, net als ik, vooral houdt van spanning die van binnenuit komt en die ervoor zorgt dat je dezelfde beklemming en radeloosheid voelt als de personages, is dit een heel geslaagde thriller.

Het voorteken | Christoffer Carlsson | Uitg. Cargo (2019) | 422 pg. | Vert. uit het Zweeds door Neeltje Wiersma

Bekijk dit boek op bol.com

Met dank aan uitgeverij Cargo voor het recensie-exemplaar.