Het hele leven – Bart Moeyaert

Geen boekenbeurs dit jaar, maar gelukkig wel weer een ontmoeting met Bart Moeyaert. Net voor de tweede lockdown kwam hij in Wevelgem vertellen over zichzelf en zijn werk. Met de hele schrijfklas trokken we naar Wevelgem om de meester aan het werk te zien. Als voorbereiding op deze ‘lezing’, lazen we elk een boek van Bart Moeyaert. Ik koos voor Het hele leven.

Het hele leven is eigenlijk een verzameling van drie eerder uitgegeven titels: De Schepping, Het Paradijs en De Hemel.

In ‘De Schepping’ vertelt Bart Moeyaert op een heel eigen(zinnige) manier hoe het allemaal begon. Wat hij schrijft, lijkt heel eenvoudig, maar is tegelijk heel filosofisch. Ik vind het ook knap hoe hij God neerzet op een stoel om alles te overzien en te overpeinzen.

‘Het Paradijs’ vertelt het verhaal van Adam en Eva. Alleen wordt er nu dieper ingegaan op hun onderlinge verhouding en hun houding ten opzichte van de Schepping. Terwijl Adam keihard werkt om alles netjes te houden en de schepping onder de duim te houden, verlangt Eva meer.

‘De Hemel’ tot slot vertelt het einde van een mensenleven. Een mens heeft (letterlijk) een afspraak met de dood en probeert zich hier op de laatste dag van zijn leven zo goed mogelijk op voor te bereiden.

Ik koos voor dit boek omdat ik vind dat het enig is in zijn soort. Bart Moeyaert vertrekt van iets wat we allemaal kennen: een bijbelverhaal. Daarna geeft hij er een totaal eigen twist aan en weet hij er ongelooflijk veel meer thema’s in te leggen. Het boek toont voor mij ook hoe schijnbaar eenvoudig die thema’s in Bart Moeyaerts werk kunnen binnensluipen.

Op een heel menselijke manier wordt een heel abstract verhaal naverteld. Dit doet Bart Moeyaert door prachtige beelden te gebruiken, door dingen te banaliseren (denk aan het gesprek met de dood dat hij voert aan het begin van ‘De Hemel’) en ze daardoor naar een hoger niveau te tillen. Er zit altijd verrassing in de teksten.

Deze teksten waren oorspronkelijk een samenwerking tussen Bart Moeyaert en het Nederlands Blazers Ensemble. Dat merk je ook meteen als je ze leest. Hoewel ik zelf helemaal niet muzikaal ben, kan ik tijdens het lezen de muziek haast voelen. De teksten zijn heel vloeiend en melodieus. Ik hou ook van de poëtische taal die Bart Moeyaert ook hier weer gebruikt.

Van de drie verhalen heeft Het Paradijs mij het meest geraakt. Het is moeilijk uit te leggen waarom dat zo is, zonder veel van het verhaal te vertellen. Het zit hem vooral in de dualiteit tussen de twee personages. Die is zo voelbaar, zo puur verbeeld en zo diep.

Tot slot moet zeker ook iets gezegd worden over de illustraties. Die zijn getekend door Peter van den Ende. Ik maakte met deze illustrator kennis door zijn graphic novel Zwerveling, die in de KJV-selectie zit. Ik ben geen kunstkenner, kan zelf niet tekenen en ken niets van technieken. Ik vind ze gewoon heel mooi. Ik kan ernaar blijven kijken.

Net zoals ik naar Bart Moeyaert kan blijven luisteren. Ook nu weer heeft hij me geraakt. Met zijn boek, met zijn verhaal en met zijn hartelijke babbel achteraf.

Het hele leven | Bart Moeyaert |Ill. Peter van den Ende | Uitg. Querido (2020) | 89 pg.